Tanımı ve Temel Özelliği
Fetal DNA testi, annenin kanında dolaşan bebeğe ait hücre dışı DNA parçacıklarının incelenmesiyle yapılan, risksiz ve non-invaziv bir genetik tarama testidir. Downsendromu gibi kromozomal bozukluklara dair erken dönemde bilgi verir.
Diğer Tarama Testlerinden Farkı
Klasik tarama testlerinden farklı olarak doğrudan fetal DNA incelendiği için doğruluk oranı çok daha yüksektir. İkili, üçlü ya da dörtlü testlerden daha güvenilirdir.
Uygulama Haftası
Gebeliğin 10. haftasından itibaren yapılabilir. 10-13. haftalar arası ideal dönemdir.
Erken Tanı Avantajı
Bebeğin genetik durumu hakkında gebeliğin çok erken döneminde bilgi edinilmesini sağlar. Böylece zamanında müdahale ve planlama yapılabilir.
Anne Kanından Alınan Örnekle İnceleme
Annenin kolundan alınan kan örneği laboratuvara gönderilir. Herhangi bir iğne veya invaziv işlem bebeğe uygulanmaz.
Laboratuvar Süreci
Kandaki fetal DNA örnekleri özel tekniklerle ayrıştırılır ve analiz edilir. Gelişmiş genetik laboratuvarlarda yapılır.
Down Sendromu (Trizomi 21)
En sık rastlanan kromozomal bozukluklardan biridir. Fetal DNA testiyle yüksek doğrulukla tespit edilebilir.
Trizomi 13 ve 18
Hayatla bağdaşmayan veya ağır zihinsel/bedensel sorunlara yol açan genetik bozukluklardır. Test bu sendromlar için de risk analizinde bulunur.
Cinsiyet ve Diğer Kromozom Bozuklukları
X ve Y kromozomlarına bağlı Turner, Klinefeltersendromları gibi bazı cinsiyet kromozom bozuklukları da tespit edilebilir.
Doğruluk Oranı ve Yanılma Payı
%99’a varan doğruluk oranına sahiptir. Ancak %100 kesin tanı testi değildir.
Tanı Testi Olmaması
Pozitif sonuç alındığında kesin tanı için CVS ya da amniyosentez önerilir. Tarama testi olduğu unutulmamalıdır.
Doğruluk Oranı ve Yanılma Payı
%99’a varan doğruluk oranına sahiptir. Ancak %100 kesin tanı testi değildir.
Tanı Testi Olmaması
Pozitif sonuç alındığında kesin tanı için CVS ya da amniyosentez önerilir. Tarama testi olduğu unutulmamalıdır.
Yasal Düzenlemeler ve Sağlık Bakanlığı Yaklaşımı
Zorunlu değildir. Genellikle özel kliniklerde uygulanır. Hekim önerisiyle yapılır.
Hekim Önerisine Göre Değerlendirme
Doktorunuz risk durumunuza göre bu testi önerip önceliklendirir.
Risk Farkı
Fetal DNA testi tamamen risksizdir. Amniyosentez ise iğneyle yapılan bir işlem olduğundan düşük riski barındırır.
Hangi Durumda Hangisi Tercih Edilir?
Fetal DNA testi tarama testidir, şüphe varsa tanı için amniyosentez yapılmalıdır.
Bebeğin Cinsiyeti Kaçıncı Haftada Öğrenilir?
Test, Y kromozomu varlığını kontrol ettiği için bebeğin cinsiyeti de 10. haftadan itibaren öğrenilebilir.
Ortalama Süre
Genellikle 7-10 iş günü içinde sonuçlar çıkar.
Sonuçların Değerlendirilmesi
Hekim, sonuçları genetik danışmanlık eşliğinde değerlendirerek aileye açıklar.
Türkiye’de Ortalama Fiyat Aralığı
2025 itibariyle fetal DNA testi özel kliniklerde 6.000 – 15.000 TL arasında değişmektedir.
Yurt Dışı Testlerle Fiyat Karşılaştırması
Yurt dışından alınan testler (ABD, Almanya vb.) daha pahalı olabilir, ancak bazıları daha fazla genetik hastalığı tarar.
Yüksek Risk Durumlarında Yapılacaklar
CVS veya amniyosentez gibi kesin tanı testleri önerilir. Süreç doktor takibinde yönetilir.
Genetik Danışmanlık
Aileye genetik danışmanlık verilerek karar süreci desteklenir.
Her Şeyi Tespit Eder mi?
Hayır. Sadece belirli kromozomal bozukluklar için risk taraması yapar. Tüm genetik hastalıkları kapsamaz.
Kesin Tanı Testi midir?
Hayır. Sonuç ne olursa olsun, tanı testleriyle desteklenmelidir.
Aç Karnına mı Yapılır?
Hayır. Aç veya tok karnına yapılabilir.
Zararlı mıdır?
Hayır. Anne ve bebek için tamamen güvenlidir.
Devlet Karşılıyor mu?
Hayır. Şu an için SGK kapsamında değildir. Özel kliniklerde uygulanır.
Fetal DNA testi, modern tıbbın gebelik takibine kazandırdığı en güvenli ve hassas tarama yöntemlerinden biridir. Özellikle riskli gebeliklerde erken bilgi edinmeyi sağlar, anne adayının kararlarını bilinçli ve sağlıklı şekilde vermesine yardımcı olur. Uzman hekim desteğiyle bu testten maksimum fayda sağlanabilir.
1979 Trabzon doğumlu olan Op. Dr. Levent Mıhçıoğlu, 2003 Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi mezunudur. Tıpta uzmanlık öğrenimini 2008 yılında Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde tamamladı. Yurt içinde bir çok başarılı tüp bebek, infertilite ve aşılama tedavilerini gerçekleştirmiş ve bu alanda gelişimini sürdürmüştür.