Aşılama tedavisi, çocuk sahibi olmak isteyen ancak doğal yollarla gebe kalmakta zorlanan çiftler için geliştirilen yardımcı üreme yöntemlerinden biridir. En çok bilinen türü intrauterininseminasyon (IUI), yani rahim içi aşılama işlemidir. Bu yöntemde, laboratuvar ortamında hazırlanmış sağlıklı sperm hücreleri, doğrudan rahmin içine enjekte edilerek yumurtaya ulaşma şansı artırılır.
Bu işlem, özellikle spermlerin doğal yollarla rahim ağzını geçemediği ya da kadının yumurtlama döngüsünde sorun yaşadığı durumlarda tercih edilir. Hem basit hem de nispeten ekonomik bir tedavi seçeneğidir ve genellikle ilk aşama tedavi olarak uygulanır.
Aşılama Türleri Nelerdir?
İntrauterinİnseminasyon (IUI)
Rahim içine doğrudan sperm yerleştirilmesi işlemidir. En yaygın kullanılan ve en başarılı sonuç alınan yöntem budur.
İntrakervikalİnseminasyon (ICI)
Serviks (rahim ağzı) bölgesine sperm yerleştirilmesi şeklinde yapılır. Ancak IUI kadar etkili değildir.
Diğer Yardımcı Üreme Teknikleri ile Farkları
Aşılama, tüp bebek gibi daha ileri düzey tedavilere göre daha az invazivdir ve yumurta ile sperm laboratuvarda birleştirilmez. Vücut içinde doğal döllenme sağlanır.
Aşılama Tedavisi Nasıl Uygulanır?
Tedavi Öncesi Hazırlık Süreci
İlk olarak kadının adet döngüsü takip edilir. Gerekirse yumurtlamayı teşvik eden ilaçlar kullanılır. Yumurtaların büyüklüğü ultrasonla kontrol edilir.
Sperm Toplama ve Hazırlama İşlemi
Erkekten alınan sperm örneği laboratuvarda yıkanır ve kaliteli, hareketli spermler ayrıştırılır. Bu işlem döllenme ihtimalini artırır.
Aşılama Günü ve Uygulama Yöntemi
Yumurta çatlatma iğnesinden yaklaşık 36 saat sonra, seçilmiş spermler ince bir kateter yardımıyla rahme yerleştirilir. İşlem genellikle ağrısızdır ve kısa sürer.
Aşılama Tedavisi Kimler İçin Uygundur?
Hafif Erkek İnfertilitesi Olanlar
Sperm sayısı ya da hareketliliğinde hafif düşüklük olan erkekler için etkili bir yöntemdir.
Açıklanamayan İnfertilite Durumları
Sebebi belirlenemeyen kısırlık durumlarında, ilk tercih edilen tedavi yöntemlerinden biridir.
Servikal Faktörlü Kısırlık
Servikal mukusun spermi engellediği durumlarda, doğrudan rahme yerleştirme ile bu sorun aşılır.
Yumurtlama Problemleri Olan Kadınlar
Düzensiz yumurtlaması olan kadınlarda ilaçla desteklenen aşılama, gebelik şansını artırabilir.
Aşılama Tedavisi Kimler İçin Uygun Değildir?
Tüplerin Kapalı Olduğu Durumlar
Yumurta spermle buluşamayacağı için aşılama etkili olmaz. Bu durumda tüp bebek önerilir.
İleri Yaş ve Düşük Yumurtalık Rezervi
Kadın yaşı ilerlemişse ve yumurtalık kapasitesi azalmışsa, doğrudan tüp bebek daha yüksek başarı oranı sunar.
Aşılama Tedavisinin Başarı Oranı Nedir?
Yaşa Göre Başarı Oranı
Tekrarlayan Aşılama Sonuçları
Genellikle 3 aşılama denemesinden sonra başarı sağlanmazsa, daha ileri yöntemlere geçilir.
Aşılama Süreci Kaç Gün Sürer?
Tüm süreç ortalama 10-15 günü kapsar. Adet döneminin başında tedavi planlaması yapılır, yumurtlama takip edilir ve uygun zamanda aşılama gerçekleştirilir.
Aşılama Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Fiziksel Aktivite ve Dinlenme
Aşılamadan sonra yoğun egzersizlerden kaçınılmalıdır. Hafif tempolu yürüyüşler uygundur.
İlaç Kullanımı ve Destekleyici Tedaviler
Doktorun verdiği progesteron destekleri düzenli kullanılmalıdır. İlaçlara bağlı hafif yan etkiler normaldir.
1979 Trabzon doğumlu olan Op. Dr. Levent Mıhçıoğlu, 2003 Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi mezunudur. Tıpta uzmanlık öğrenimini 2008 yılında Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde tamamladı. Yurt içinde bir çok başarılı tüp bebek, infertilite ve aşılama tedavilerini gerçekleştirmiş ve bu alanda gelişimini sürdürmüştür.